
KİVİ YEMEK VE
MIŞIL MIŞIL UYUMAK
C vitaminiden zengin olan kivi, antioksidan özellikleriyle
immün sistem fonksiyonları ve hücrenin
korunması ve onarımında etkisi çok önemlidir. Yüksek lif oranı, potasyumdan
zengin özellikleriyle kalp ve solunum sistemi için oldukça yararlıdır.
Daha önce yapılan çalışmalarda kivinin solunum sorunu olan çocuklarda yararlı
olduğu gösterildi.
Yeni çalışmalara göre de kivinin uykuda önemli yararları bulundu.
Tayvanlı araştırıcılar, Taipei Üniversitesi Tıp Fakültesinde kivi tüketimi ile uykunun nitelik ve niceliğini araştırdı. Buna göre günlük kivi kullanımı ile uykunun hem nitelik hem de niteliğine olumlu katkıları bulundu. Çalışmada 20 -55 yaş arası 22 kadın ve 2 erkek gönüllü vardı ve 4 haftalık süreçte yatmadan 1 saat önce 2 adet kivi yemeleri istendi. Daha sonra uyku verileri incelendi. Uyku günlüklerine, uyku nitelik sorguları ve nitelik ve niceliği değerlendirdikleri aktigraflarına (bilekliklerine) bakıldı. 4 hafta sonra uykunun aşağıdaki özelliklerinde iyileşmeler bulundu.
• Kişiler daha rahat uyumuştu ve uyku
sürecindeki uyanıklık periyodları azalmıştı:
% 28.9
• Uykunun niteliği düzeldi. Standart uyku nitelik ölçekleri
%42.4 daha iyiyi gösterdi.
• Uykunun verimi: Yatakta geçen süre ile uyunan süreninorantısı
olup %5.41 arttı.
• Kişiler genel anlamda daha iyi uyudu. Toplam uyunan süre
%13.4 arttı
Bu veriler uykunun nitelik, nicelik ve veriminde önemli artışları
göstermektedir. Ancak bu verileri destekleyen yeni ve objektifçalışmalara gerek var. Yine de bu başlangıç
şaşırtıcıdır.
Kivinin bu yararları nasıl açıklanabilir?
Kivinin antioksidan etkisi ve yüksek serotonin içermesi bu
soruyu açıklayabilir. Aynı özelliklere sahip diğer yiyeceklerin de uykuya
katkısı olabilir. Antioksidanlar ve uyku arasındaki ilişkiler yeni yeni anlaşılmaya
başlandı. Uykusuzluk ile düşük antioksidan düzeyine neden olabilir. Telafi uykusu
ile eksilen antioksidan düzeyi eski değerlerine ulaşabilir.
Tıkayıcı uyku apne sendromu (OSAS), antioksidan fonksiyonlarını
olumsuz anlamda etkilemektedir. OSAS tedavisinde C vitamininin yararları
antioksidan özelliğiyle sağlanmaktadır.
Kivinin uyku üzerinde nasıl etkisi olabilir?
Kivi yüksek oranda serotonin içerir. Serotonin bir hormondur,
nöro-iletimde geniş fizyolojik özelliklere sahiptir. Sindirim, kalp ve damar,
öğrenme , bellek, iştah ve duygulanım düzenleyici etkisi vardır. Serotonin
eksikliği depresyon ve duygulanım bozukluklarıyla da ilişkildir. Depresyon ve
serotonin arasındaki ilişki tam olarak anlaşılamamıştır.
Serotonin uykuyu etkiler mi?
Serotonin uykuda çok önemli bir role sahiptir: Uykuyu
başlatmak ve gece boyu uykuyu sürdürmek.Bu hormon aynı zamanda uyku evrelerinin
düzenlenmesinde ve derin uyku süresinin belirlenmesinde rol alır. Sabah uyandığımızda
canlılığı artırır. Yine çalışmalarda serotonin düzeyinin iniş ve çıkışlarıyla
uykunun azalıp çoğalmasının mümkün olabildiği açıklanmıştır.
Melatonin nedir?
Melatonin uykuda vücudun 24 saatlik düzenlemesinde rolü olan
önemli bir hormondur. Serotonin Melatonin ile etkileşerek uykuyu düzenler. Çalışmalarda serotonin düzeyinin artırılması
ile Melatonin düzeyinin de arttığı gösterilmiştir. Yani kivideki yüksek Serotonin
düzeyi bu şekilde uykuyu etkiliyor olabilir.
Uykuya yardımcı olan başka besinler de var mı?
Mg ve K’dan zengin besinler gevşeme ve dolaşımda etkili
bulunmuştur: Lifli yeşil yiyecekler, muz, ceviz, çekirdekler, narenciye, domates
ve tüm tahıllar. Ca’dan zengin yiyecekler de Melatonin düzeyini artırır. Mandıra
ürünleri, soya, ceviz, çekirdekler ve tüm yeşillerin Ca oranı yüksektir. Yüksek
vitaminli, düşük yağ ve şeker oranına sahip yiyeceklerin de uykunuza katkısı
olacaktır.
Bu besinlerin yararları, düşük maliyetleri, farmakolojik
olmayışları, uykuya direk etkileri nedeniyle ve lezzetleriyle uykumuzu kolayca
düzenleyebileceğiz. Ancak daha fazla çalışmaların yapılması gerektiğinden bizim
için şimdilik sadece bir umut olarak görünüyor.
Kaynak:
Lin HH, Tsai PS, Fang
SC, Liu JF. Effect of kiwifruit consumption on sleep quality in adults with
sleep problems. Asia Pac J Clin Nutr. 2011;20(2):169-74.