EPİLEPSİNİN EPİDEMİYOLOJİSİ

Nöbetler ve Epilepsinin Epidemiyolojisi

Epilepsi çok ciddi ve yaygın bir nörolojik durumdur. Dünyada 60 milyon kişi epilepsilidir ve bu grubun çoğunluğu epilepsi tedavisine ulaşma konusunda kısıtlı ülkelerde yaşamaktadır.

Epidemiyoloji, hastalığın doğal öykü ve dağılımı ve toplumlarda sağlığın belirleyiciliği ile ilgilidir. Epidemiyolojik çalışmalar üç geniş kategoride ele alınır: tanımlayıcı, analitik ve deneysel. Epilepside epidemiyolojik araştırmalar primer olarak tanımlayıcı (sıklık) ve analitik (risk faktörleri) olma eğilimi gösterirken deneysel araştırmalar daha azdır.

Gelişmiş ve düşük kaynaklı ülkelerde yapılan çoğu epidemiyolojik çalışma yapılmış, metodolojik farklılıklar,  standart sınıflama yetersizliği, olguları belirlemede güçlükler ve tanısal belirsizlikler nedeniyle çalışma bulgularında dengesizliğe neden olmuştur. Uluslararası Epilepsiyle Savaş Derneği (ILAE) bazı raporlar yayınladı, bunların en yenisi 2011’de farklı çalışmaları direk olarak karşılaştırabilmek için araştırma tanımlarını standardize etmeyi amaçladığıydı.

İnsidans ve Prevalans

Epidemiyolojik çalışmalarda kullanılan iki ana tip hastalık frekansı mevcuttur: insidans ve prevalans.

İnsidans bir topluluktaki yeni vaka sayısıdır ve kohort veya yakın popülasyon çalışmalarıyla tahmin edilir, tanımlanmış popülasyon (örneğin bir bölgedeki popülasyon) bir yıl izlenir ve bu popülasyondaki yeni olgular tanımlanır. Prevalans bir popülasyonda belli bir anda bir durumla ilgili kişi sayısıdır ve prevalans çalışmaları insidans çalışmalarından daha kolay ve ucuz olan kesitsel çalışmalardır. Sonuç olarak gelişmiş ve düşük kaynaklı ülkelerde insidans çalışmalarına göre prevalans çalışmaları daha çok sayıdadır. Prevalans çalışmaları sağlık planlaması ve hizmet sunumu   için önemlidir.

İnsidans çalışmaları

Epilepsi insidans çalışmalarının çoğu retrospektiftir ve gelişmiş ülkelerde yapılmaktadır. Ancak son zamanlarda prospektif ve toplum bazlı insidans çalışmaları yapılmaktadır. Gelişmiş dünyada epilepsi insidansı farklı ülkelerde median insidans oranının yılda yaklaşık 50 (40-70 arası) /100.000 civarında olarak  son derece tutarlıdır.  Otuz-üç çalışmanın (9’u düşük veya düşük-orta gelirli ülkeler) yakın zamanlarda yapıldığı sistematik bir derlemede median yıllık insidans 50.4/100.000’dir. Yüksek gelirli ülkelerde median insidans 45/100.000 iken düşük veya düşük-orta gelirli ülkelerde 81.7/100.000’dir. Bunun tersine  tek ve provoke olmayan nöbetlerin yıllık insidansı 50-70/100.000 iken geliri düşük ülkelerde muhtemelen çok daha yüksektir.

Prevalans çalışmaları

Gelişmiş ülkelere ait çalışmalara göre aktif epilepsinin prevalansı  4-10/1000 arasında değişirken en çok 4-7/1000 şeklindedir. Prevalans çalışmaları cinsiyet, ırk, sosyoekonomik faktörlerin etkisi ve yaşa özel değişkenler gibi faktörler açısından insidans çalışmalarından daha güçlüdür. Aktif epilepsi başta olmak üzere bildirilen prevalans oranlarındaki değişkenlik, tanımlardaki geniş heterojeniteye bağlı olduğundan epidemiyolojik çalışmalarda standardize edilmiş tanımların kullanılması gerektiği ortaya çıkmıştır.

Prognoz

Epilepside prognoz farklı çağrışımlara neden olabilir: provoke olmayan tek nöbeti izleyen diğer nöbetlerin riski, provoke veya febril nöbeti izleyen provoke olmayan nöbet veya epilepsi riski, iki veya üçüncü nöbet sonrası diğer nöbetlerin riski, kısa, orta veya uzun vadede nöbetlerin remisyon olasılığı, prognozu belirleyen faktörlerin analizi, prognoz üzerinde tedavinin etkisi (medikal ve cerrahi), antiepileptik ilaç (AEİ) kesme  sonrası  prognoz ve  kronik epilepsili kişilerin prognozu.

Mortalite

Epilepsili kişilerin prematür mortalite riskinin yüksek olduğu ve bu riskin hastalığın gidişini değiştirebildiği çok iyi gösterilmiştir. Epilepsi mortalite çalışmalarında en çok kullanılan ölçek standardize mortalite oranıdır (SMR).

Gelecek

Epidemiyolojik çalışmalar epilepsinin insidans, prevalans, ilişkili komorbiditeler ve risk faktörleri ve prognozu hakkında görüşler vermiştir, ancak daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır. Özellikle prospektif toplum bazlı insidant kohort çalışmaları yaşa spesifik insidans oranlarının zamansal eğilimleri, uzun süreli nöbet paternlerinin tanımlanması ve prognoz için ve erken ölüm riskinin altında yatan mekanizmaları anlamak ve önlemek için doğru belirlemeler gerekmektedir.

Kaynak

EPİLEPSİ

PRATİKTE NÖROLOJİ

Seri Editörleri Robert A. Gross & Jonathan W. Mink