Huzursuz Bacaklar Sendromu ve Periyodik Ekstremite Hareket Bozukluğu

HUZURSUZ BACAKLAR SENDROMU  (HBS) NEDİR?

Huzursuz bacaklar sendromu (HBS) sağlıklı kişilerde meydana gelir. HBS ile uykunun kalitesi, günlük yaşam kalitesi ve fonksiyonları azalır. Genellikle bacaklarda meydana gelse de bazen kollar, gövde ve vücudun farklı kısımları da etkilenebilir.

Kişiler huzursuzluğu çok farklı şekillerde deneyimler. Tüm yakınmalar istirahat halindeyken (otururken veya yatarken) bacaklarda gece yatma sırasında rahatsız edici, ürpertici duyumların hissedilmesidir. Eğer HBS’niz varsa bu duyumun gece meydana gelen bacak kramplarından veya uyuşmalardan farklı olduğunu bilirsiniz. Diyabetik nöropatili hastaların duyumsadığı iğnelenme veya karıncalanma hislerinden de farklıdır. Bu rahatsız edici hisler genellikle baldırlarda duyulur, bacakların gerilmesi veya hareket ettirilmesiyle bir süreliğine hafifler.

Bazı durumlarda HBS, insomniye neden olabilecek kadar ağrılı veya rahatsız edici olabilir. Bu duyumlardan kurtulmak için yapılan bacakları germe, hareket ettirme, birbirine sürtme hareketleri kişiyi uykuya dalmaktan alıkoyar. Bunun sonucu olarak kişi ertesi gün ileri derecede yorgundur, işlerini yapamaz veya sosyal aktivitelere katılamaz.

Gün içi oluşan uykusuzluk tek yakınmaları değildir. Kişiler gün boyu araç kullanamaz, uçak veya diğer yolculukları yapamaz. Çünkü bacaklarında bu rahatsız duyumu hisseder. Kişi okulda ders sırasında sınıfında, sinema veya konserlerde, iş görüşmelerinde uzun süreliğine oturamaz. Sonuç olarak anksiyete ve depresyon gelişebilir.

PERİYODİK EKSTREMİTE (UZUV) HAREKET BOZUKLUĞU (PEHB) NEDİR?

Peryodik ekstremite (uzuv) hareket bozukluğu (PEHB) pek çok bakımdan HBS’ye benzer. Gece sürecinde kol veya bacaklarda hareketler meydana gelir. Bu hareketler uyku kalitesini ve günlük fonksiyonları bozabilir. HBS’den farklı olarak kişiler rahatsız edici hisleri veya bacaklarda hareket ettirme isteğinin farkında değildir. Bunun yerine kişiler uyurken kontrol edilemeyen tekmeleme hareketleri yapar. Eşi tarafından veya uyku kayıtları sırasında fark edilir ve belirlenirse PEHB olarak tanımlanır.

PEHB genellikle bacaklarda oluşur, bazen kollarda da izlenir. İsminden de anlaşılacağı gibi hareketler periyodiktir, yani zaman zaman meydana gelir. Sıklıkla her 30 saniyede bir tekrarlar. Hareketler ayak başparmağının, bilek, diz ve kalçanın yukarı doğru bükülmesi şeklindedir. Bu hareketler tekmeleme veya sıçrama şeklinde tanımlanır. Tüm gece boyu tekrarlamaz. En çok gecenin ilk yarısında meydana gelir.

Eğer uyku incelemeniz periyodik bacak hareketlerinizin sayısını, uykunuzun her saatinde 5 veya daha fazla kez olduğunu gösteriyorsa, uykunuzun yeterince uyunmasına engel oluyor demektir. Gece uykunuz sırasında bu hareketler yüzünden uyanıyor olabilirsiniz, ancak hareketler nedeniyle uyandığınızın farkında değilsinizdir. Bu durumda uykuya dalmak veya sürdürmek problemlerinizden yakınırsınız.

PEHB gece boyu çok kez kısa süreli uyanmalarınıza neden olur. Bazı kişiler bu uyanmaların farkında olmaz. Hareketler uyku kalitesi düşüklüğüne neden olur. Bu nedenle kişiler gün içinde kitap okurken, TV seyrederken, çalışırken, araç kullanırken uyuklayabilir. 

Eşiniz bazen tekmelenmekten, yorganın bükülmesinden, yere düşmesinden, veya yatağı sallamanızdan yakınabilir.

PEHB’nin tanısı doktorunuz tarafından ve uyku incelemesi ile konur. HBS’li hastaların çoğunda PEHB de birlikte bulunur.

Yukarda belirtilen gün içi uykululuk hali, uyuklama, depresyon, halsizlik, unutkanlık gibi yakınmalarınız varsa uyku uzmanına başvurun.